Hoofdpijn als hersentumor symptoom

Oorzaken

De hersenen zelf hebben geen zintuigen voor pijn en zijn daardoor gevoelloos. Toch kan hoofdpijn wel een symptoom zijn van een hersentumor. Die hoofdpijn wordt dan veroorzaakt door de verhoogte druk in de schedel, hetgeen we intracraniële druk noemen. Echter lang niet alle hersentumoren veroorzaken een intracraniële drukverhoging. Dus de meeste hersentumoren geven ook geen hoofdpijn. Daarnaast zijn er andere, niet hersentumor, aandoeningen die kunnen leiden tot een verhoogde intracraniële druk en die dus met exact dezelfde hoofdpijn gepaard gaan.

Er wordt soms al snel aan een hersentumor gedacht als iemand lang hoofdpijn heeft. Echter de kans dat dit vermoeden dan ook juist is is erg klein als er ook niet sprake is van anderen hersentumor symptomen. Van alle mensen met hoofdpijn heeft slechts een heel klein deel die pijn ten gevolge van een hersentumor. In de meeste gevallen van hoofdpijn ligt de oorzaak dus ergens anders.

Klachten

De typische hoofdpijn klachten die patiënten met een intracraniële drukverhoging beschrijven is in de ochtend sterker dan ’s avonds. Dit komt omdat de hersendruk gewoonlijk in de vroege ochtend het hoogst is. Ook momenten die altijd al gepaard gaan met intracraniële drukverhoging kunnen de hoofdpijn uitlokken, zoals bukken, niezen of persen. De hoofdpijn bij een hersentumor is niet voor iedereen gelijk, maar de typische hoofdpijn bevindt zich achter de ogen, heeft een drukkend karakter en is niet kloppend, zoals bijvoorbeeld bij migraine het geval is. Bij tumoren in de kleine hersenen kan de hoofdpijn juist in het achterhoofd zitten. De hoofdpijn is meestal in het hele hoofd aanwezig, maar zit soms aan één kant. Kenmerkend is dat de hoofdpijn gepaard gaat met misselijkheid en braken (maar ook dit komt niet bij iederen voor). Bij langdurige verhoogde intracraniële druk treden problemen met het zien op door stuwing rond de oogzenuw en in het netvlies van het oog (retina).

Intracraniële druk

Een hersentumor kan door zijn locatie en groei in sommige gevallen een verhoogde intracraniële druk veroorzaken door drie mechanismen. Als op kinderleeftijd de schedelnaden eenmaal gesloten zijn, kan de schedel niet meer in omvang toenemen. Het volume van de tumor komt bij het bestaande hersenvolume waardoor de druk toeneemt. Bij langzaam groeiende tumoren kunnen de hersenen zich aanpassen, waardoor tumoren een groot volume kunnen krijgen voordat intracraniële druk stijging optreedt. Bij snel groeiende tumoren is het aanpassingsvermogen veel kleiner en treedt bij een gering volume al drukverhoging op. Ook veroorzaken veel hersentumoren oedeem (vochtophoping) in het hersenweefsel rondom de tumor, waardoor de intracraniële druk toeneemt. Tenslotte veroorzaken sommige tumoren een afvloedbelemmering van het hersenvocht (waterhoofd of hydrocefalus), wat ook gepaard gaat met verhoogde intracraniële druk. Dit is kenmerkend voor tumoren bij de kleine hersenen.